Jezioro Woświn i okolica


Jezioro Woświn znajduje się na Pojezierzu Ińskim, w gminie Węgorzyno, w powiecie łobeskim, w woj. zachodniopomorskim. Jest ono trzecim co do wielkości jeziorem na Pomorzu Zachodnim (po jeziorze Dąbie i Miedwie). Zajmuje powierzchnię około 800 ha, jego maksymalna długość wynosi 9,5 km, szerokość 2 km, długość linii brzegowej 24,6 km, maksymalna głębokość 28 m. Jest to jezioro rynnowe, wyjątkowo urokliwe, pochodzenia polodowcowego. Łagodne wybrzeża sprawiają, że jest ono wygodne dla kąpieli i rekreacji wodnej.
Jezioro to jest objęte strefą ciszy od 2003 r. Od 2017 r. dopuszcza się jednak używanie jednostek pływających służących do amatorskiego połowu ryb, napędzanych silnikami spalinowymi o mocy do 5 KM, z wyłączeniem skuterów wodnych, w okresie od 16 czerwca do 15 września, w godz. od 10 do 22.

Najpiękniejszymi i najbardziej zagospodarowanymi terenami nad jeziorem Woświn są miejsca wokół niewielkiej i bardzo spokojnej miejscowości Trzebawie. Znajduje się tutaj ośrodek wypoczynkowy oraz około 150 działek rekreacyjnych, z których pierwsze powstały już prawie 25 lat temu. Od samego początku wykonana została niezbędna infrastruktura, w tym zabezpieczenie tych działek w prąd i wodę. Wiele spośród tych działek jest już bardzo dobrze zagospodarowanych. Dojazd bardzo wygodny, drogą asfaltową do skraju wsi Trzebawie, skąd rozpoczynają się działki z pięknym widokiem na jezioro.

Trzebawie oraz jego okolica jest idealnym miejscem dla osób poszukujących spokoju i wypoczynku na łonie natury. Miejscowość ta jest również dobrze skomunikowana. Niewielka odległość od kilku do kilkunastu kilometrów do najbliższych miast (Chociwel, Węgorzyno, Łobez).

Dobry dojazd do Szczecina, 70 km oraz do granicy w Kołbaskowie. Główną atrakcją okolicy są walory przyrodnicze Ińskiego Parku Krajobrazowego (IPK), utworzonego w 1981 r. na terenie gmin Chociwel, Dobrzany, Ińsko i Węgorzyno.
Iński Park Krajobrazowy posiada powierzchnię 17763 ha, w tym lasy 52,% oraz powierzchnię otuliny 26240 ha, w tym lasy 15,6%. Do największych jezior Pojezierza Ińskiego należy wymienione już jezioro Woświn oraz jezioro Ińsko (600 ha).
Iński Park Krajobrazowy jest położony na terenie dwóch obszarów Natura 2000, obejmujących obszar specjalnej ochrony ptaków "Ostoja Ińska" oraz Pojezierze Ińskie.
Na terenie IPK występują trzy gatunki ptaków zagrożone w skali światowej (bocian biały, kania rdzawa, bielik) oraz dziewięć gatunków zagrożonych w skali europejskiej (derkacz, bąk, bocian czarny, kania czarna, błotniak stawowy, orlik krzykliwy , rybitwa pospolita, rybitwa czarna, zimorodek). Odnotowano tutaj największą w Polsce koncentrację lęgową żurawia.
Na Pojezierzu Ińskim stwierdzono obecność 12 gatunków płazów ( w tym traszkę grzebieniastą, traszkę zwyczajną, rzekotkę drzewną, gatunki żaby: jeziorowej, wodnej, trawnej i moczarowej, gatunki ropuch - szarą i paskówkę), 6 gatunków gadów (w tym żółwia błotnego, jaszczurki: zwinkę i żyworodną, a także padalca). Wśród chronionych gatunków ssaków wymienia się nietoperze, jeża zachodniego, wiewiórkę pospolitą, łasicę, gronostaja, wydrę, bobra.
Flora IPK jest reprezentowana przez 89 gatunków roślin naczyniowych zagrożonych, w tym 12 gatunków zagrożonych w skali kraju.
Do obiektów chronionych w IPK należy 6 rezerwatów przyrody, 9 użytków ekologicznych oraz zespół przyrodniczo-krajobrazowy Ostrowie. Na terenie IPK znajdują się liczne torfowiska, łąki, lasy o składzie naturalnym - olszyny bagienne, fragmenty łęgów, fragmenty grądów, buczyny. Występują tu również zabytki kultury materialnej związane z rozwojem osadnictwa.

Iński Park Krajobrazowy jest bardzo popularnym miejscem na turystyczne wycieczki oraz inne formy rekreacji. Powstały liczne szlaki turystyczne oraz trasy rowerowe.
Dla odciążenia IPK od negatywnych skutków związanych z intensywnym ruchem turystycznym, czego przykładem może być Ińsko, do zagospodarowania rekreacyjnego przeznaczone zostały wyznaczone miejsca na terenie otuliny tego Parku. Dla przykładu, Urząd Miasta i Gminy Węgorzyno opracował studium takiego zagospodarowania przestrzennego, którego mapę przedstawił na swojej stronie internetowej (BIP 2012 r.). Miejsca takie znajdują się w otoczeniu jeziora Woświn, w miejscowościach /obrębach takich jak np. Zwierzynek, Trzebawie, Cieszyno. W Cieszynie, leżącym tuż obok Trzebawia, znajduje się bardzo nowoczesny obiekt wodno-rekreacyjny z plażą i pięknym pomostem.

Szlakiem wczesnośredniowiecznych grodzisk


Na terenie gminy Węgorzyno i gminy Drawsko Pomorskie przebiega turystyczny szlak pieszy śladem grodzisk wczesnośredniowiecznych. Szlak ten obejmuje cztery grodziska: w Brzeźniaku, Węgorsku, Wiewiecku i Ginawie.

Grodzisko w Brzeźniaku - jest jednym z najlepiej zachowanych grodzisk na tym szlaku. Jego powstanie datowane jest na IX-X wiek. Położone jest ono na półwyspie, który w przeszłości stanowił wyspę, oddzieloną od lądu kilkudziesięciometrowym przesmykiem. Do dnia dzisiejszego zachowały się wysokie, 6 metrowe wały.
Grodzisko w Węgorsku - pierścieniowate grodzisko zostało usypane najprawdopodobniej przez zamieszkujące ten teren jedno ze słowiańskich plemion w VIII wieku. Warownia ta posiada doskonale zachowane wały, które osiągają wysokość 6-7 metrów.
Grodzisko w Wiewiecku - jest to najbardziej spektakularny i najlepiej zachowany obiekt obronny na trasie szlaku. Grodzisko jest jedną z najwyższych wyniosłości terenowych w okolicy, jego wysokość wynosi 144,8 m. Położona ponad lasem twierdza została zbudowana przez lokalną społeczność najprawdopodobniej w IX wieku. W trakcie badań na grodzisku w Wiewiecku odkryto znaczną ilość fragmentów naczyń ceramicznych i kości zwierzęcych.
Grodzisko w Ginawie - porośnięte lasem grodzisko miało pierwotnie owalny kształt. Wysokość drewniano-ziemnego wału wahała się w przedziale od 5 do 7 metrów, a obwód wałów wynosił 450 metrów. Grodzisko to zostało najprawdopodobniej zbudowane w VIII wieku przez zamieszkujące ten teren pomorskie plemię.

rys2 Tak prawdopodobnie wyglądało grodzisko w Wiewiecku
Źródło: strona internetowa miasta i gminy Węgorzyno.


W nawiązaniu do dziedzictwa kulturowego związanego z osadnictwem nad jeziorem Woświn, gdzie znaleziono wiele artefaktów świadczących o zamieszkaniu tego terenu w przeszłości, w dwóch lokalizacjach nad tym jeziorem, tj. w Trzebawiu i Zwierzynku, zbudowane zostały Kamienne Kręgi w 2023 r. Jest to dzieło Marcina Piątkowskiego, artysty rzeźbiarza ze Stowarzyszenia „w Kręgu”. W Trzebawiu, centralny Kamień o wadze 6 ton i wysokości 1,8 m przedstawia postać Świętowita. Z kolei w Zwierzynku Kamienny Krąg znajduje się na obszarze Świętego Gaju, który jest rozbudowywany na powierzchni 2 ha z przeznaczeniem na Park Kulturowy. Dogodny dostęp do plaży i brzegu jeziora Woświn stanowi dodatkową atrakcję dla odwiedzających to unikalne, magiczne miejsce.

krag Kamienny Krąg w Trzebawiu nad jeziorem Woświn, z rzeźbą Świętowita.